Opium uzyskuje się z maku lekarskiego.
Jest bogaty w alkaloidy, które działają psychoaktywnie, m.in. morfinę i kodeinę. Od wieków stosowane było do uśmierzania bólu, produkcji środków nasennych i odurzających. Obecnie produkuje się z niego najczęściej morfinę i heroinę.
Opium to wysuszony sok z niedojrzałych makówek. Zawarte w nim alkaloidy wywierają silne działanie na układ nerwowy. W mleczku makowym występuje co najmniej 20 alkaloidów, np. morfina, kodeina, papaweryna. Niektóre z nich stosuje się w lecznictwie, np. morfinę, która działa przeciwbólowo oraz kodeinę o działaniu przeciwkaszlowym.
Niestety alkaloidy zawarte w opium, w większych dawkach działają odurzająco i rozluźniająco. Łatwo dochodzi do uzależnienia. Największy potencjał uzależniający ma morfina. Po jej wyekstrahowaniu z mleczka makowego, w procesie acetylacji, uzyskuje się najsilniejszy narkotyk – heroinę
Historyczne zastosowanie
Opium to jedna z najstarszych znanych człowiekowi substancji przeciwbólowych i psychoaktywnych. Było wykorzystywane w celach rytualnych i leczniczych w wielu starożytnych państwach. Stosowano je jako środek znieczulający podczas operacji, środek przeciwbólowy oraz odurzający – wówczas palono je, mieszając z tytoniem lub spożywano laudanum (nalewkę alkoholową na bazie opium).
Do początków XX wieku opium nie było traktowanie jak narkotyk, pomimo że znano jego uzależniające właściwości.
Ze względu na posiadane właściwości przeciwbólowe i przeciwkaszlowe dodawano je do syropów na przeziębienie.
Zawierały je również leki dla dzieci. Podawane, np. przy kaszlu, biegunce i kolce. Istniały również leki dla niemowląt o działaniu uspokajającym, który podawano, gdy dzieci płakały lub nie chciały spać.
Pozyskiwanie opium
Mleczko makowe, z którego wytwarza się opium, występuje w rurach mlecznych rośliny. Najwięcej mleczka znajduje się w łodygach oraz owocach, zwanych makówkami. Mleczko składa się z cukrów, białek i tłuszczy oraz alkaloidów, których stężenie osiąga od 15 do 28%. Ich ilość zależy od gleby, na której rósł mak. Uznaje się, że im więcej opium zawiera morfiny, tym jest lepsze jakościowo.
Aby wydobyć mleczko makowe, należy na zielonych, niedojrzałych owocach zrobić nacięcia, którym sok będzie mógł wypływać. W kontakcie z powietrzem sok zaczyna ciemnieć i twardnieć. Zdrapuje się go z makówek i suszy.
Największym producentem opium jest Afganistan.
Drogi podania
Opium można spożywać na kilka sposobów:
- pijąc laudanum – nalewkę opiumową wykonaną na bazie alkoholu lub wody z kwaskiem cytrynowym. Laudanum było bardzo popularne w XIX wieku ze względu na swoją dostępność. Można je było wytwarzać również na własny użytek, dodając inne składniki takie jak np. cynamon czy goździki.
- paląc– Narkotyk pali się za pomocą długiej fajki, wdychając opary. Ten sposób jest nadal popularny w krajach dalekiego wschodu.
- dożylnie– sterylne opium zmieszane z kwaskiem cytrynowym po zagotowaniu wlewa się do strzykawki i podaje dożylnie. Jest to bardzo niebezpieczne, ponieważ nie można przewidzieć jaka dawka da pożądany efekt. Osoby, które nigdy wcześniej nie zażywały narkotyków, mogę dostać ostrej niewydolności oddechowej, a nawet umrzeć, po zaledwie kilku kroplach opium.
Działanie tego narkotyku
Opium należy do grupy opiatów, zatem ma podobne działanie do innych narkotyków należących do tej grupy. Daje uczucie odprężenia i błogiego spokoju, znosi ból i oddala przykre myśli, wyostrza wzrok, słuch i węch. Stan głębokiego rozluźnienia, w jaki wprowadza, powoduje brak motywacji do działania. Osoba odurzona opium zazwyczaj leży i „rozmyśla” nad otaczającą ją rzeczywistością. Stan ten utrzymuje się nawet do kilku godzin, po czym pojawia się chęć ponownego zażycia narkotyku.
Jak uzależniają Opiaty?
Opiaty są substancjami, które mają największy potencjał uzależniający. Już po pierwszej dawce może wystąpić uzależnienie psychiczne. Uzależnienie fizyczne występuje zazwyczaj po kilku lub kilkunastu epizodach narkotycznych. Zażywanie opiatów powoduje wzrost tolerancji na nie, co przekłada się na zwiększenie przyjmowanych dawek.
Kiedy dojdzie do uzależnienia fizycznego, ominięcie dawki narkotyku powoduje gęsią skórkę, łzawienie, katar, rozszerzone źrenice, nudności i wymioty, bezsenność, bóle kości i stawów, podwyższone ciśnienie
Łatwo przedawkować…
Najsilniejsze działanie opium przejawia po podaniu dożylnym. Już kilka kropel potrafi spowodować zgon u osoby, która nigdy nie zażywała narkotyków. Dodatkowymi czynnikami, które zwiększają ryzyko przedawkowania, jest obecność kurzu, brudu czy piasku, które często dostają się do opium podczas zbierania soku z makówek.
Objawy przedawkowania opium: utrata przytomności, spowolnienie akcji serca, zahamowanie aktywności ośrodka oddechowego w mózgu, nagła siność skóry i warg.
