Uzależnienie od narkotyków ma swoje odzwierciedlenie w wielu sferach życia.
Przyjmowanie narkotyków wiąże się z bardzo groźnymi powikłaniami zdrowotnymi zarówno fizycznymi jak i psychicznymi, zaburzeniami w relacjach z przyjaciółmi oraz rodziną, a także problemami finansowymi. Uzależnienie od narkotyków jest ciężką chorobą i nie należy oczekiwać, że osoba uzależniona od narkotyków samodzielnie wyjdzie z choroby. Narkotyki, tak jak każdy inny nałóg, po pewnym czasie wywołuje efekt tolerancji na substancję od której jest się uzależnionym, co powoduje, że chory zmuszony jest przyjmować coraz większe dawki aby uzyskać ten sam efekt. Gdy osoba uzależniona decyduje się na odstawienie narkotyku, pojawiają się objawy odstawienia, zwane zespołem abstynencyjnym, które są dla chorego bardzo obciążające. Wśród objawów odstawienia wyróżnia się między innymi:
- uporczywe wymioty oraz biegunkę
- niepokój, rozdrażnienie
- bóle całego ciała
- drżenie kończyn
- dreszcze i obfite pocenie się
Obawa przed skutkami odstawienia narkotyku bardzo często powodują że osoba chora rezygnuje z odwyku lub nie podejmuje próby przejścia na odwyk. Terapia uzależnienia od narkotyków obejmuje w pierwszej kolejności łagodzenie objawów odstawienia. W niektórych przypadkach uzależnienie organizmu od danej substancji jest tak silne, że nagłe odstawienie może stanowić zagrożenie dla życia. W takich sytuacjach ośrodki lecznicze prowadzą specjalną terapię zastępczą środkami podobnymi do substancji od której pacjent jest uzależniony.
Substancje zastępcze charakteryzuje mniejsza szkodliwość dla organizmu niż skutki wywoływane przez właściwą substancję uzależniająca. Początkowe etapy terapii uzależnień od narkotyków mają na celu przede wszystkim usunięcie z organizmu substancji uzależniającej w sposób bezpieczny dla chorego i zwalczenie fizycznego uzależnienia. Należy zauważyć, że uzależnienie od narkotyków ma również swój wymiar psychiczny i z tego powodu kolejne etapy terapii są bardzo mocno skoncentrowane wokół wsparcia psychicznego dla osoby uzależnionej. Często przyjmowanie substancji odurzających jest odzwierciedleniem problemów psychicznych i zaburzeń w relacjach z członkami rodziny, dlatego często prowadzi się również terapie rodzinne. Współpraca z psychoterapeutą ma na celu nauczyć osobę uzależnioną radzenia sobie z emocjami oraz natrętnymi myślami o danym narkotyku, które towarzyszą choremu jeszcze długi czas po odwyku.
Psychoterapia ma za zadanie pomóc osobie uzależnionej odbudować poczucie własnej wartości i ułatwić jej odnalezienie się w nowej rzeczywistości. Proste czynności takie jak przygotowywanie posiłków czy kontakty towarzyskie bywają dla uzależnionych bardzo trudne i muszą one od nowa uczyć się funkcjonować w społeczeństwie.
Metody prowadzenia detoksu narkotykowego
a) terapię substytucyjną, która wywołuje wiele kontrowersji ponieważ polega na podawaniu choremu drogą doustną substancji o działaniu podobnym do narkotyku, aby zwalczyć fizyczne uzależnienie oraz wzmocnić motywację pacjenta poprzez łagodzenie objawów odstawienia. Terapia ta pozwala również zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób zakaźnych przenoszonych przez brudne igły.
b) terapia ukierunkowana na abstynencję, która wymaga od chorego bardzo dużej motywacji do zerwania z nałogiem i stosowana jest głównie w przypadku uzależnień od substancji o słabszym oddziaływaniu na organizm, np. marihuana. Ten rodzaj terapii zaleca się osobom, których głównym powodem sięgnięcia po narkotyki były nieprawidłowe relacje międzyludzkie i brak umiejętności radzenia sobie z emocjami
c) terapia poznawczo-behawioralna, która wydaje się być metodą bardzo skuteczną, zalecaną dla wszystkich uzależnionych niezależnie od stopnia zaawansowania uzależnienia oraz niezależnie od metody leczenia. Terapia polega na głębokiej autoanalizie we współpracy z psychoterapeutą, nauce rozpoznawania sytuacji, które skłaniały chorego do zażywania substancji narkotycznych oraz nauce radzenia sobie z nimi. Terapia poznawczo-behawioralna wymaga jednak od pacjenta dużej inteligencji emocjonalnej oraz wysokiego poziomu samoświadomośći.
Warto zwrócić uwagę, że wszelkie terapie stosowane u osób uzależnionych mają zastosowanie jedynie po przeprowadzeniu detoksu ponieważ osoba będąca pod wpływem narkotyków nie jest w stanie współpracować z terapeutą. Bardzo istotne jest aby nie pozostawiać chorego samemu sobie a zaoferować wsparcie i okazać zrozumienie, ponieważ uzależnienie jest ciężką chorobą z którą chory będzie zmagał się już do końca życia.
